Koekoek

 

(foto: Vogeldagboek.nl)

Beschrijving

De koekoek is een schuwe vogel die zich zelden laat zien, maar veelduldig de herkenbare roep koe-koek laat horen. Het mannetje heeft een grijze bovenzijde, maar bij het vrouwtje bestaan twee kleurvarianten: grijs en bruin. In de vlucht vallen de spitse vleugels op, die doen denken aan de vleugels van een valk.

De koekoek is een broedparasiet en laat het broeden en grootbrengen van de jongen over aan andere vogels. De koekoek is hierin dermate gespecialiseerd dat de eieren lijken op de eieren van de gastvogels. Meestal komt het ei van de koekoek eerder uit dan de andere eieren in het nest. De jonge koekoek gooit vlak nadat het uit het ei is gekropen de andere eieren en eventuele jongen over de rand van het nest, zodat de vogel al het door de gastvogels aangevoerde voedsel op kan eisen. Het vrouwtje legt in ieder nest slechts één ei en bezoekt op deze manier ongeveer tien nesten per broedseizoen.

Broeden

  • Broedperiode: vanaf eind mei
  • Koloniebroeder: nee
  • Aantal legsels: koekoeken leggen één of enkele eieren in de nesten van waardvogels, in totaal een tiental od soms misschien meer
  • Aantal eieren: vrouwtjes kunnen tot een twingtal eieren leggen verdeeld over evenveel nesten van waardvogels
  • Incubatie: 11 - 12 dagen
  • Nestduur: 17 dagen
  • Kleur eieren: ?
  • Aantal broedparen: tussen 5.000 en 10.000

Kenmerken

  • Lengte: 32 - 36 cm
  • Spanwijdte: 54 - 60 cm
  • Gewicht: 113 gram
  • Maximale leeftijd: ?
  • Snavel: als merel maar iets korter, zeer licht omlaag gebogen
  • Poten: bijzondere korte poten, lijkt daardoor met de buik aan een tak te zitten, de poten zijn nauwelijks zichtbaar van enige afstand

Herkenning

Opvallen kenmerken: spitse vleugels en lange staart

Gedrag: snelle vleugelslag waarbij de vleugels nauwelijks boven het lichaam uitkomen. Zit vaak op een open plek met afhangende vleugels. Legt een ei in het nest van andere vogelsoort.

Kleed: mannetjes hebben een effen blauwgrijze borst, kop en bovenzijde. De witte buik met zwarte bandering is scherp gescheiden van de blauwgrijze borst. Het kleed van vrouwtjes kent twee varianten, een grijze en een bruine. De grijze variant is grotendeeld hetzlefde als dat van mannetjes maar de borst heeft een beige tint en is gebandeerd. De bruine vorm heeft een roestbruine bovenzijd en borst en is vaak over het gehele lichaam gebandeerd.

Verspreiding

Europese verspreiding: De koekoek komt in vrijwel geheel Europa voor; feitelijk is Europa slechts een deel van het grote verspreidingsgebied, dat zich uitstrekt van Noord-Afrika tot in China en Japan.

Trekroute: Koekoeken trekken in zuidwestelijke tot zuidoostelijke richting weg naar Afrika. Sommige vogels vliegen daarbij via Spanje over de Straat van Gibraltar, andere nemen de route over Italië.

Overwinteringsgebied: Tropisch Afrika.