Koolmees

(foto: Kees van Rijsbergen)

Beschrijving

De koolmees is één van de meest voorkomende en meest opvallende vogels die in Nederland voorkomen. De vogel is dan ook één van de bekendste Nederlandse vogels, mede omdat de vogel niet schuw is en in de winter regelmatig op voedertafels aan te treffen is. Het mannetje is van het vrouwtje te onderscheiden doordat de zwarte streep op de buik veel breder is. De zang van de koolmees is erg variabel, maar vaak is een herkenbaar titituu of tituu te horen.

De koolmees is een holenbroeder en broedt onder andere in boomholten en nestkasten. Vanwege de korte levensduur van de koolmees worden er per broedsel veel eieren gelegd. Hoewel in sommige jaren met meerdere broedsels begonnen wordt, brengt de koolmees ieder jaar slechts één nest jongen groot. Koolmezen laten soms een nest met eieren of zelfs jonge vogels in de steek, om onder betere omstandigheden op een andere plek opnieuw te beginnen.

Broeden

  • Broedperiode: vanaf half mei
  • Koloniebroeder: nee
  • Aantal legsels: 1 - 2
  • Aantal eieren: 8 - 15
  • Incubatie: 13 - 14 dagen
  • Nestduur: 18 - 21 dagen
  • Kleur eieren: ?
  • Aantal broedparen: ruim 500.000

Kenmerken

  • Lengte: 14 - 15 cam
  • Spanwijdte: 22 - 25 cam
  • Gewicht: 23 gram
  • Maximale leeftijd: 10 jaar
  • Snavel: spits, insecteneter
  • Poten: lichtgrijs

Herkenning

Opvallende kenmerken: opvallend geel-groen-zwart verenkleed.

Gedrag: een koolmees is niet schuw en foerageert vaker dan andere mezen op de grond. Buiten de broedtijd vaak in gemengde groepen met andere mezen. Graag geziene gast op voedertafels.

Kleed: opvallende zwarte kop met witte wang. Rug groenachtig en vleugels blauwgrijs met een witte vleugelstreep. het onderlijf is geel met een zwarte lengtestreep in het midden die bij het mannetje breder is dan bij het vrouwtje. Juvenielen zijn valer gekleurd, hebben een gele wang en missen de zwarte buikstreep.

Verspreiding

Europese verspreding: koolmezen komen wijd verspreid door Europa voor, onder de voorwaarde dat er bomen - met geschikte nestholten erin - aanwezig zijn.

Trekroute: Continentaal Europa.

Overwinteringsgebied: Nederlandse koolmezen overwinteren in Nederland. Koolmezen uit Scandinavië overwinteren bij extreme koude in Nederland of nog zuidelijker streken.